Mor Behnam Kilisesi: Süryani Tarihinin Sessiz Tanığı ve Mardin’in Kadim Mirası

Mardin, yüzyıllardır farklı kültür ve inançların bir arada yaşadığı bir şehir olarak bilinir. Bu kadim şehir, Hristiyanlık tarihine yön veren Süryani topluluğunun en önemli merkezlerinden biri olmuştur. Mardin’de hala ayakta duran ve ibadete açık olan birçok Süryani Ortodoks kilisesi bulunmaktadır. Bunlardan biri de Mor Behnam Kilisesi’dir.

6. yüzyılda inşa edilen bu kilise, Mardin’in en eski kiliselerinden biri olup, tarihi taş işçiliği, ibadet atmosferi ve Süryani toplumundaki büyük önemiyle dikkat çekmektedir.

Mor Behnam Kilisesi’nin Tarihi

Mor Behnam Kilisesi, MS 6. yüzyılda Bizans İmparatorluğu döneminde inşa edilmiştir. Kilise, adını Hristiyan inancı uğruna şehit edilen Mor Behnam ve kız kardeşi Saro’dan almaktadır.

• Efsaneye göre, Mor Behnam ve kız kardeşi Saro, Hristiyanlığı seçtikleri için dönemin yöneticileri tarafından cezalandırılmış ve öldürülmüştür.
• Süryani toplumu, onların anısını yaşatmak için bu kiliseyi inşa etmiş ve yüzyıllar boyunca önemli bir ibadet merkezi olarak kullanmıştır.
• Osmanlı döneminde de kilise korunmuş ve Süryani cemaatinin ibadet ettiği en önemli merkezlerden biri olmuştur.

Bugün hala Süryani Ortodoks Kilisesi’ne bağlı olan bu yapı, hem ibadethane hem de tarihi bir anıt olarak ziyaretçilerini ağırlamaktadır.

Mor Behnam Kilisesi’nin Mimari Yapısı

Mor Behnam Kilisesi, Mardin’in ünlü kesme taşlarından inşa edilmiş olup, Süryani mimarisinin en güzel örneklerinden birini sunmaktadır.

1. Kilisenin Ana Girişi ve Avlusu

• Kilisenin giriş kapısı, büyük taş kemerlerle süslenmiş ve oyma sanatıyla zarif bir şekilde işlenmiştir.
• Avlu, geleneksel Süryani kiliselerinde olduğu gibi ibadet öncesinde cemaatin bir araya gelmesi için tasarlanmıştır.
• Taş döşemelerle kaplı geniş avlu, mistik bir huzur atmosferi sunar.

2. Ana İbadethane ve Mihrab Alanı

• Kilisenin iç kısmı oldukça sade, ancak huzur dolu bir tasarıma sahiptir.
• Duvarlarında Süryanice yazılar ve Hz. İsa ile ilgili freskler bulunmaktadır.
• İç mekândaki sütunlar, Bizans ve Süryani mimarisinin izlerini taşımaktadır.

3. Çan Kulesi ve Süslemeler

• Kilisenin en dikkat çekici özelliklerinden biri çan kulesidir.
• Eski dönemlerde ibadet saatlerini bildirmek için kullanılan bu kule, Mardin’in siluetine mistik bir hava katmaktadır.
• Taş oymacılığı ile süslenmiş küçük pencereler, kilisenin içini doğal ışıkla aydınlatmaktadır.

4. Yeraltı Mezarları ve Tarihi Lahitler

• Kilise içinde, bazı Süryani din adamlarının ve azizlerin mezarları bulunmaktadır.
• Bu mezarlar, Hristiyan inancına göre özel bir ruhani anlam taşımaktadır.
• Lahitler üzerine işlenmiş haç motifleri ve dualar, kilisenin manevi değerini artırmaktadır.

Süryani Kültüründeki Önemi

Mor Behnam Kilisesi, yalnızca bir ibadethane değil, aynı zamanda Süryani halkının kültürel ve dini kimliğini koruduğu önemli bir merkezdir.

• Süryaniler için kutsal bir mekân olan bu kilise, yüzyıllardır kesintisiz olarak ibadete açıktır.
• Dini bayramlar ve özel günlerde burada özel ayinler düzenlenmektedir.
• Kilisenin koruma altında olması, Süryani kültürünün yaşatılması açısından büyük bir önem taşımaktadır.

Bugün, Mor Behnam Kilisesi Mardin’i ziyaret eden yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı olmuş, Hristiyanlık tarihine dair derin bilgiler sunan önemli bir mekân haline gelmiştir.

Ziyaret Bilgileri ve Ulaşım

Mor Behnam Kilisesi, Mardin şehir merkezinde yer aldığı için oldukça kolay bir şekilde ulaşılabilir.

• Konum: Mardin şehir merkezi, Artuklu ilçesi
• Ulaşım: Özel araç veya yürüyerek ulaşılabilir
• Ziyaret Saatleri: Sabah 09:00 - Akşam 17:00 (Özel dini törenler dışında genel ziyarete açıktır)
• Giriş Ücreti: Ücretsizdir ancak bağış kabul edilmektedir

Ziyaretçilerin, ibadet saatlerine ve kilisenin ruhani atmosferine saygılı olmaları önerilir.

Mor Behnam Kilisesi’nin Önemi

Mor Behnam Kilisesi, Mardin’in en eski ve en önemli Süryani Ortodoks kiliselerinden biri olarak tarih boyunca varlığını sürdürmüştür.

• Binlerce yıllık Süryani geleneğini ve inancını günümüze taşıyan bu yapı, dini ve kültürel miras açısından büyük bir değere sahiptir.
• Mardin’in dar taş sokaklarında yükselen bu mistik kilise, ziyaretçilerine tarihi bir yolculuk sunmaktadır.